Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM vừa có công văn khẩn gửi Sở Tài chính cùng các sở, ngành về góp ý hồ sơ đề nghị thực hiện dự án đường sắt đô thị nối trung tâm TP.HCM với huyện Cần Giờ, trong đó đề xuất phương án chủ đầu tư tạm ứng kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng nếu ngân sách thành phố chưa thể cân đối.

Dự án tuyến metro nối quận 7 đi Cần Giờ do Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc Vinspeed (công ty thành viên của VinGroup) đề xuất. Về quy hoạch, dự án này đã có trong Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, theo Quyết định số 1125/QĐ-TTg ngày 11/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đề xuất đầu tư, tuyến metro này đi trên cao, có điểm đầu ở đường Nguyễn Văn Linh (đoạn giữa nút giao đường Nguyễn Thị Thập và Lý Phục Man, phường Tân Thuận, quận 7 cũ) và điểm cuối tại khu đô thị lấn biển Cần Giờ, có hai nhà ga (ở Tân Thuận và Cần Giờ) và một depot trong khu đất rộng 39 ha.

Công trình có tổng diện tích mặt bằng sử dụng khoảng 325 ha, đi qua 6 phường/xã, trong đó có nhiều loại đất cần thu hồi như đất ở, đất nông nghiệp, đất rừng phòng hộ và đất giao thông thủy. Tuyến đường sắt sẽ chạy giữa tim tuyến đường giao thông lộ giới 40 m, kéo dài 1.400 m từ vòng xoay 30 tháng 4 vào trung tâm khu đô thị lấn biển Cần Giờ.

Để bảo đảm tính đồng bộ, tránh gây ách tắc giao thông khi khu đô thị lấn biển đi vào hoạt động, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM đề xuất cần đồng thời triển khai hai dự án gồm dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tuyến đường sắt đô thị nối trung tâm TP.HCM - Cần Giờ và dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tuyến đường giao thông lộ giới 40 m, chiều dài 1.400 m. Tổng diện tích đất thu hồi là 37.413 m2.

Sở Nông nghiệp và Môi trường đề xuất Ủy ban nhân dân TP.HCM giao nhiệm vụ chủ đầu tư và nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho các Ban bồi thường, giải phóng mặt bằng quận 7, huyện Nhà Bè và huyện Cần Giờ thực hiện tùy theo địa bàn quản lý. Trường hợp dự án khả thi được phê duyệt sau khi ban quản lý dự án cấp xã được thành lập (nếu có), thì giao ban quản lý dự án cấp xã làm chủ đầu tư các tiểu dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Theo Luật Đất đai 2024 và Luật Đường sắt 2017, thì kinh phí giải phóng mặt bằng cho đất dành cho đường sắt được Nhà nước bảo đảm toàn bộ. Dự kiến tổng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng cho tuyến metro này là hơn 7.462 tỷ đồng. Ngoài ra, khi Luật Đường sắt 2025 (Luật số 95/2025/QH15) có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, Nhà nước sẽ tiếp tục chi trả toàn bộ kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư từ ngân sách, kể cả đối với các dự án đường sắt được đầu tư bằng nguồn vốn ngoài nhà nước theo hình thức đối tác công tư.

Tuy nhiên, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho biết, do ngân sách thành phố hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn trong cân đối vốn cho các dự án cấp bách, nên kiến nghị Ủy ban nhân dân Thành phố chỉ đạo Sở Tài chính, Sở Xây dựng làm việc với Vinspeed để tính đến phương án chủ đầu tư tạm ứng vốn bồi thường, giải phóng mặt bằng trong năm 2026. Thành phố sẽ hoàn trả bằng vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030.

Trong trường hợp ngân sách thành phố không thể bố trí vốn bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án thì chủ đầu tư được đưa vào chi phí đầu tư của dự án, đồng thời đề nghị chủ đầu tư nghiên cứu thực hiện TOD (Transit Oriented Development, là mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng) tại hai khu đất dự kiến làm depot tại phường Tân Thuận và xã Cần Giờ để nhằm khai thác đất đai có hiệu quả và có thể được cấn trừ nghĩa vụ tài chính từ kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng đã tạm ứng (nếu có).

Riêng đối với tuyến đường giao thông lộ giới 40 m, kinh phí xây dựng sẽ do VinGroup tài trợ; còn kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ do ngân sách nhà nước đảm nhận.