Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản gửi các Bộ, cơ quan, tổ chức, đơn vị liên quan đề nghị góp ý để hoàn thiện Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh.

Trên cơ sở các ý kiến góp ý, phân tích thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổng hợp, giải trình, tiếp thu ý kiến của Văn phòng Chính phủ và các Bộ, cơ quan, tổ chức liên quan; nghiên cứu rà soát, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo “Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh”.

7 LĨNH VỰC THUỘC DANH MỤC PHÂN LOẠI XANH

Từ năm 2017, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cùng với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam bước đầu thiết lập "danh mục dự án xanh" và xây dựng tài liệu hướng dẫn công tác thống kê, báo cáo tín dụng xanh để phân loại các hoạt động kinh tế/dự án xanh làm cơ sở để cấp tín dụng xanh và phát hành thí điểm trái phiếu xanh.

Đến nay, thị trường tín dụng xanh đã có tốc độ phát triển cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế. Một số chủ thể phát hành trái phiếu đã phát hành thí điểm trái phiếu xanh chính quyền địa phương, trái phiếu xanh doanh nghiệp, đặc biệt, phát hành trái phiếu cho các dự án xanh có quy mô lớn như năng lượng tái tạo, điện gió và điện mặt trời.

Tuy nhiên, các danh mục dự án xanh và hướng dẫn trên đều không có cơ sở phân loại theo các mục tiêu, lợi ích môi trường và không dựa trên các tiêu chí sàng lọc, ngưỡng và chỉ tiêu môi trường của Việt Nam và thông lệ quốc tế; thiếu cơ sở pháp lý nên việc sử dụng mới mang mục đích tham khảo hoặc dùng để thống kê.

Vì vậy, việc xây dựng danh mục phân loại xanh (danh mục sắp xếp các loại hình dự án hoặc hạng mục của dự án mang lại lợi ích về môi trường đáp ứng các tiêu chí sàng lọc, ngưỡng và chỉ tiêu môi trường) gắn với các tiêu chí sàng lọc, ngưỡng và chỉ tiêu môi trường cụ thể là cần thiết với các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam, các tổ chức, cá nhân phát hành trái phiếu và các bên liên quan để quản lý, điều hành và thực hiện hiệu quả việc cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu.

Trước thực tế này, Bộ Tài nguyên và Môi trường dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh.

Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh gồm 6 điều và 2 Phụ lục.

Về danh mục phân loại xanh, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết tổng số lĩnh vực thuộc Danh mục phân loại xanh hiện nay là 7 lĩnh vực (giảm tên lĩnh vực chuyển đổi xanh, đưa các dự án trực thuộc nhóm này về lĩnh vực chuyên ngành);

Cùng với đó giảm số lượng dự án từ 80 dự án xuống còn 50 dự án do cấu trúc lại một số dự án để đảm bảo tuân thủ đúng mã ngành trong phân ngành kinh tế Việt Nam, không mở mã ngành mới; có bổ sung thêm một số dự án mới có đầy đủ căn cứ pháp lý, thông số kỹ thuật và thực tiễn có nhu cầu;

Dự thảo chỉnh sửa lại cách thức thể hiện thông tin về tiêu chí môi trường trong phụ lục theo hướng tách riêng tiêu chí cho tín dụng, tiêu chí cho trái phiếu; đồng thời cập nhật, bổ sung các chỉ tiêu sàng lọc theo góp ý của các bộ, cơ quan, cập nhật các văn bản pháp lý, thông số kỹ thuật trong các Luật, Nghị định, Thông tư, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật mới được ban hành.

ĐỀ XUẤT 2 PHƯƠNG ÁN XÁC NHẬN DỰ ÁN ĐẦU TƯ THUỘC DANH MỤC PHÂN LOẠI XANH

Bộ Tài nguyên và Môi trường báo cáo và xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ về phương án xác nhận dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh.

Phương án 1: Cơ quan, tổ chức cấp ưu đãi, hỗ trợ của nhà nước về tín dụng xanh, trái phiếu xanh căn cứ vào tiêu chí môi trường và hồ sơ chứng minh dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh quyết định hình thức, trình tự, thủ tục thực hiện việc xác nhận dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh để làm căn cứ hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước theo quy định của pháp luật.

Theo phương án này, các cơ quan, tổ chức có chức năng cấp ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước về tín dụng xanh, trái phiếu xanh sẽ quyết định hình thức, trình tự, thủ tục thực hiện việc xác nhận dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh theo quy định về ưu đãi, hỗ trợ do Nhà nước ban hành.

Phương án 2: Xác nhận dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh thông qua tổ chức độc lập đáp ứng đủ điều kiện do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố

Việc xác nhận thông qua tổ chức độc lập là doanh nghiệp hoặc tổ chức hoạt động hợp pháp ở Việt Nam đáp ứng điều kiện được quy định chi tiết trong dự thảo Quyết định. Theo đó, các tổ chức đáp ứng điều kiện dưới đây gửi hồ sơ đăng ký về Bộ Tài nguyên và Môi trường để được xem xét, công bố.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết theo quy định tại Nghị định số 08/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ, việc xác nhận dự án thuộc Danh mục phân loại xanh được thực hiện theo đề nghị của chủ dự án đầu tư, chủ thể phát hành trái phiếu xanh có nhu cầu xác nhận để được hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ của nhà nước về tín dụng xanh, trái phiếu xanh.

Cụ thể, đối với tín dụng xanh: Ngân sách nhà nước hỗ trợ lãi suất trực tiếp cho dự án được cấp tín dụng xanh tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài Việt Nam. Chủ đầu tư cung cấp đầy đủ hồ sơ chứng minh dự án và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hiệu quả, chính xác về đối tượng được hưởng hỗ trợ lãi suất (khoản 5 Điều 133 của Nghị định 08/2022/NĐ-CP).

Đối với trái phiếu xanh: Chủ thể phát hành trái phiếu xanh, nhà đầu tư trái phiếu xanh được hưởng các chính sách ưu đãi: các ưu đãi giá dịch vụ theo quy định của pháp luật về giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán và chính sách hỗ trợ, ưu đãi khác theo quy định của pháp luật; Dự án đầu tư công sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu xanh do Chính phủ, chính quyền địa phương phát hành được ưu tiên bố trí đủ vốn theo tiến độ thực hiện dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm (khoản 8 Điều 157 của Nghị định 08/2022/NĐ-CP).

Ngoài các quy định trên, hiện nay chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể về xác nhận dự án thuộc Danh mục phân loại xanh theo đề nghị của chủ dự án đầu tư, chủ thể phát hành trái phiếu xanh có nhu cầu xác nhận để được hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ của nhà nước.

Trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá thực trạng các vướng mắc, bất cập về tín dụng xanh, trái phiếu xanh tại Việt Nam và phân tích các bài học kinh nghiệm quốc tế, đồng thời căn cứ quy định tại khoản 5 Điều 149 khoản 5 Điều 150 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và kiến nghị của một số tổ chức, nhận định về những thuận lợi và khó khăn với các phương án xác nhận cho thấy Quy định xác nhận dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh như Dự thảo Quyết định có tính khả thi và phù hợp hơn so với phương án xác nhận được Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ tại Tờ trình 88/TTr-BTNMT.

Do đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất phương án xác nhận là phương án 1 “Cơ quan, tổ chức cấp ưu đãi, hỗ trợ của nhà nước về tín dụng xanh, trái phiếu xanh căn cứ vào tiêu chí môi trường và hồ sơ chứng minh dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh quyết định hình thức, trình tự, thủ tục thực hiện việc xác nhận dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh để làm căn cứ hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước theo quy định của pháp luật” là phù hợp, có tính khả thi, áp dụng được luôn để tạo tiền đề cho phát triển thị trường tài chính xanh, tín dụng xanh.