Chứng khoán Yuanta vừa có báo cáo cập nhật triển vọng ngành Đá Xây dựng với nhiều điểm nhấn hưởng lợi từ đầu tư công.

Thứ nhất, hai công cụ đang được triển khai để hỗ trợ và kích thích nền kinh tế của Chính phủ là đẩy mạnh đầu tư công và giảm lãi suất. Chính phủ đang đẩy mạnh đầu tư công để kích thích nền kinh tế hồi phục. Kế hoạch đầu tư công năm 2023 của Chính phủ là 707 nghìn tỷ, tăng 22% YoY.

Theo Bộ Tài chính, lũy kế 5T2023, giải ngân đầu tư công ước đạt 157 nghìn tỷ đồng ( 35% YoY), đạt 22% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, mức đạt kế hoạch là tương đương cùng kỳ 2022. Những điều này cho thấy quan điểm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công tiếp tục là một ưu tiên chính của Chính phủ trong 2023. Các dự án chiếm tỷ trọng lớn trong kế hoạch đầu tư công trong 2023-2025 là sân bay Long Thành tổng vốn đầu tư 16 tỷ USD, trong đó giai đoạn 1 là 5,5 tỷ USD và hạ tầng giao thông khoảng 1/3 ngân sách.

Chi phí logistics ở Việt Nam chiếm đến 25% GDP trung bình thế giới là 12%, cho thấy cần cải thiện mảng này trong dài hạn để thúc đẩy nền kinh tế.

Giai đoạn 2023-2030, khu vực Nam Bộ sẽ đặc biệt chú trọng phát triển các tuyến đường cao tốc với hơn 1,970km cao tốc được triển khai xây mới, gấp 13 lần hiện tại, chiếm hơn 50% tổng chiều dài đường cao tốc trong kế hoạch giai đoạn này. Chi phí đá ước tính chiếm khoảng 30-35% chi phí xây dựng cao tốc (không bao gồm chi phí mặt bằng). Theo đó, nhu cầu đá ước tính cho giai đoạn này, theo ước tính của chúng tôi là khoảng 4 tỷ m3 đá các loại/năm, tăng khoảng 10% so với ước tính 2022.

Cho giai đoạn 2023-2025, Yuanta ước tính tổng tiêu thụ đá cho đầu tư công sẽ bao gồm 40% nhu cầu đá cho xây dựng các công trình hạ tầng (chủ yếu là cao tốc) và sân bay Long Thành (20% là cho giai đoạn 1, 40% cho giai đoạn 2 nếu đúng tiến độ khởi công trước 2025).

Thứ hai, kỳ vọng nhu cầu đá hồi phục cho bất động sản nửa cuối năm 2023.  Vừa qua, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục giảm các loại lãi suất điều hành lần thứ 4 tính từ đầu năm đến nay để hỗ trợ nền kinh tế.

Lãi suất liên Ngân hàng tiếp tục xu hướng giảm từ đầu năm đến nay. Các NHTM cũng đã tiếp tục giảm lãi suất huy động các kỳ hạn trong tháng 5. Hiện tại mặt bằng chung lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng niêm yết tại các NHTM đã rơi xuống mức dưới 8%/năm.

Lãi suất cho vay vẫn chưa giảm nhiều do có độ trễ. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước vừa qua cũng đã yêu cầu các NHTM giảm lãi suất cho vay bằng cách sử dụng room tín dụng để quản lý. Theo đó, Yuanta cho rằng lãi suất đang tiếp tục xu hướng giảm, tuy nhiên, lãi suất cho vay giảm có độ trễ do tăng trưởng tín dụng đang khá chậm. SBV cho biết 5T2023 ước tính tín dụng chỉ tăng khoảng 3,17%. Kỳ vọng đến Q3/2023 lãi suất có thể giảm đi đáng kể khi NHTW các nước dừng nâng lãi suất.

Theo đó, thị trường bất động sản nhiều khả năng đã đi qua giai đoạn xấu nhất nhưng thời điểm ấm dần lại có thể ở giai đoạn cuối năm 2023, khi đó, sẽ tạo ra nhu cầu tăng thêm cho đá xây dựng.

Thứ ba, nguồn cung hạn chế là cơ hội cho các doanh nghiệp đá niêm yết. Hiện tại việc xin giấy phép mỏ đá mới và gia hạn mỏ là khá hạn chế do đang chờ đợi Dự thảo Luật Khoáng sản (Sửa đổi) vào cuối năm 2023 và dự kiến ban hành trong 2024. Theo đó, nguồn cung trong 2023-2024 sẽ có giới hạn khi một số mỏ đá đã hết hạn khai thác từ 1- 2 năm qua ví dụ mỏ Tân Đông Hiệp và Núi Nhỏ chiếm khoảng 10% thị phần đá Nam Bộ nhưng sau 2 lần gia hạn thành công, 2 mỏ đá này đã chính thức ngừng khai thác từ cuối năm 2019.

Các doanh nghiệp đá niêm yết trên sàn đa phần ở Đông Nam Bộ - khu vực tập trung các dự án đầu tư công trọng điểm như sân bay Long Thành, cao tốc.

Giá bán hiện tại cho đá xây dựng 1x2, dùng cho sản xuất bê tông trong các công trình dân dụng, cuối tháng 4/2023, khoảng 200-250 nghìn đồng/m3 Giá . án hiện tại cho đá 0x4, dùng cho các công trình đường bộ, cuối tháng 4/2023, khoảng 150-250 nghìn đồng/m3.

Theo đó, nếu so sánh chỉ số giá cổ phiếu hiện tại/m3 đá của các doanh nghiệp hiện tại với giá bán đá trên thị trường, VLB, CTI, DHA, NNC, MDG, DND, CI5 là các cổ phiếu (doanh nghiệp) có giá thị trường rẻ tương đối so với các doanh nghiệp đá còn lại, trong đó, VLB, CTI, DHA là có thanh khoản tốt hơn. Tuy nhiên, do đặc thù ngành đá là chi phí vận chuyển chiếm % cao trong giá thành nên tỷ suất lợi nhuận còn phụ thuộc vào vị trí các mỏ đến dự án.