DHL, tập đoàn hàng đầu thế giới về vận chuyển hàng hóa, cung cấp các giải pháp logistics và thực hiện hợp đồng tổ chức vận trù của Cộng hòa Liên bang Đức, mới đây đã có một báo cáo về tăng trưởng thương mại các nước trên thế giới; trong đó dự báo rằng Việt Nam sẽ lọt vào nhóm 30 nền kinh tế có tăng trưởng thương mại nhanh nhất thế giới vào năm 2030.

Báo cáo này cũng cho rằng ba quốc gia trong khu vực ASEAN là Việt Nam, Indonesia và Philippines nằm trong “top 30” này, cả về tỷ lệ và khối lượng hàng hóa. Trong đó, Việt Nam được dự báo có khối lượng thương mại tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) đạt 6,5% trong giai đoạn 2024 - 2029, cao hơn mức 6,2% trong giai đoạn 2019 - 2024. Trong khi đó, Indonesia được kỳ vọng sẽ gia tăng vị thế trong ngành công nghiệp kim loại và hóa chất, còn Philippines sẽ bùng nổ về thương mại với tốc độ tăng trưởng từ 0,5% trong giai đoạn 2019 - 2024 lên 7,4% trong giai đoạn 2024 - 2029.

Trong giai đoạn 2024-2029, CAGR thương mại toàn cầu sẽ đạt 3,1% và CAGR của ASEAN đạt khoảng 5%, đứng thứ 3 thế giới, sau khu vực Nam - Trung Á (5,6%) và khu vực Châu Phi cận Sahara (5,3%). Báo cáo của DHL cũng chỉ ra rằng các chính sách về thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump khó thể đảo ngược xu hướng thương mại toàn cầu này.

Một trong những yếu tố thúc đẩy tăng trưởng thương mại toàn cầu này là xu hướng “Trung Quốc 1”; nghĩa là nhiều nước sẽ giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, thay vào đó sẽ tìm “điểm đến” ở một nước khác, địa điểm khác ngoài Trung Quốc… Việt Nam được cho là hưởng lợi từ xu hướng chuyển dịch này khi trở thành điểm đến ưu tiên cho các nhà sản xuất về điện tử, chip, vi mạch…

Nói cách khác, ASEAN được hưởng lợi trong xu hướng tăng trưởng này nhờ chính sách đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Trong đó, Indonesia đang nổi lên như một “điểm nóng” về ngành kim loại và hóa chất; còn Philippines có bối cảnh kinh tế đa dạng và đang phát triển trong lĩnh vực sản xuất, nhất là bán dẫn, điện tử và ô tô với số lượng xuất nhập khẩu tăng lên mỗi năm.

DHL cũng cho rằng không phải chính sách thuế quan, hay nói cụ thể hơn là các đề xuất tăng thuế quan của Tổng thống Donald Trump đều được thực hiện. Hai quốc gia hàng xóm và là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ là Canada và Mexico cũng đang tung ra những “ngón đòn” ăn miếng trả miếng với Mỹ, và việc Tổng thống Trump đang xúc tiến các cuộc đàm phán với hai quốc gia này cho thấy, ông Trump đang dùng yếu tố thuế quan như một cuộc mặc cả về thương mại.

Mặc dù vậy, nếu các đề xuất thuế quan này được thực hiện, sẽ làm chậm lại đáng kể tăng trưởng thương mại toàn cầu. DHL cảnh báo về mức giảm khoảng 7,5 % trong khối lượng thương mại toàn cầu, so với kịch bản dự báo trung tâm, nhập khẩu của Mỹ giảm 50%, còn thương mại giữa tất cả các nước, trừ Mỹ, tăng 5%. Và cho dù ngay cả trong những kịch bản tăng thuế quan khắc nghiệt nhất, khối lượng thương mại vẫn được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng. Tuy nhiên, nguy cơ Mỹ sẽ rút lui khỏi hoạt các thỏa thuận thương mại đa phương thực sự có thể thúc đẩy các quốc gia tăng cường nỗ lực nhằm bảo đảm khả năng tiếp cận các thị trường quốc tế khác.

Dự báo về tăng trưởng thương mại toàn cầu của DHL không gây bất ngờ so với các dự báo trước đó. Nhưng, việc hạ thấp lo ngại về triển vọng thương mại toàn cầu liên quan căng thẳng về chính sách thuế quan (của Tổng thống Trump), và nêu bật sự dịch chuyển chuỗi cung ứng sang Châu Á, nhất là khu vực ASEAN, nơi trở thành trung tâm sản xuất quan trọng cho các doanh nghiệp Châu Âu và Bắc Mỹ, đã củng cố thêm niềm tin vào tiềm năng và triển vọng tăng trưởng của Việt Nam.

Số liệu thống kê của Tổ chức Mậu dịch Thế giới (WTO), cho biết tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam năm 2023 ước đạt 683 tỷ USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu đạt 352 tỷ USD, đứng thứ 20 thế giới về xuất khẩu, và “top” 23 thế giới về nhập khẩu với kim ngạch đạt khoảng 331 tỷ USD. 

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 786,29 tỷ USD, tăng 15,4% so với năm 2023, với xuất khẩu tăng 14,3% và nhập khẩu tăng 16,7%, dẫn đến thặng dư thương mại (xuất siêu) 24,77 tỷ USD. Đặc biệt, Việt Nam tiếp tục là quốc gia dẫn đầu khu vực ASEAN về tốc độ tăng trưởng thương mại, vượt qua nhiều nền kinh tế lớn trong khu vực.

Trong những năm qua, Việt Nam đã trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài nhờ môi trường kinh doanh ổn định, vị trí địa lý thuận lợi và chi phí nhân công cạnh tranh. Các tập đoàn lớn như Samsung, Intel, Foxconn, LG, Nike, Adidas đã mở rộng quy mô sản xuất tại Việt Nam. Các doanh nghiệp FDI không chỉ đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo mà còn đóng góp lớn vào xuất khẩu các sản phẩm công nghệ cao như điện thoại, máy tính, linh kiện điện tử, gần đây là vi mạch... Theo WTO, Việt Nam đã tập trung phát triển các ngành hàng có thế mạnh nhằm gia tăng kim ngạch xuất khẩu.

Nhiều nhà quan sát đưa ra nhận định rằng Việt Nam rất có thể lọt vào “top” 30 nền kinh tế có mức tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Hiện nay, Việt Nam nằm trong nhóm 40 nước có quy mô kinh tế hàng đầu thế giới, và nhóm 20 quốc gia dẫn đầu về quy mô thương mại quốc tế.