Phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt tiếp tục thu hút sự quan tâm với các câu hỏi của đại biểu về vấn đề thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, cũng như tiến độ, hiệu quả triển khai các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao…

SẮP CÓ TRUNG TÂM CHIẾU XẠ QUẢ VẢI Ở PHÍA BẮC

Đại biểu Nguyễn Văn Thi (đoàn Bắc Giang) cho biết yêu cầu chiếu xạ là bắt buộc khi xuất khẩu nông sản vào thị trường một số nước, trong đó có Mỹ. Tuy nhiên, trong những năm qua, quả vải của tỉnh Bắc Giang luôn phải đưa vào Thành phố Hồ Chí Minh để chiếu xạ làm cho chi phí, thời gian và giá thành đội lên.

"Đề nghị Bộ trưởng cho biết có giải pháp gì cho việc chiếu xạ quả vải cũng như nhiều loại quả khác ở khu vực phía Bắc để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật khi xuất khẩu vào thị trường một số nước trong thời gian tới?", ông Thi chất vấn.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ nói trước đây vải từ Bắc Giang phải đưa vào TP. Hồ Chí Minh, Long An chiếu xạ khiến kinh phí đội lên rất nhều. Trong chuyến tháp tùng Thủ tướng sang Mỹ vừa rồi, ông thấy ở Mỹ yêu cầu rất ngặt nghèo về chiếu xạ với quả vải, đòi hỏi phải có chuyên gia sang Việt Nam giám sát quá trình chiếu xạ. Các trang thiết bị, điều kiện phải đảm bảo theo yêu cầu của họ, Bộ trưởng cho biết.

Vì vậy, Bộ Khoa học và Công nghệ đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương triển khai các cuộc đàm phán với phía Mỹ để lập trung tâm chiếu xạ ở phía Bắc. "Hiện chỉ còn khâu cuối để chiếu xạ cho quả vải ở phía Bắc.

Từ nay đến cuối năm, có thể chiếu xạ quả vải theo tiêu chuẩn Mỹ để xuất khẩu sang Mỹ". Bộ trưởng Đạt nói và kỳ vọng, nếu có trung tâm chiếu xạ ở phía Bắc sẽ giúp phát triển quả vải ở tỉnh Bắc Giang cũng như các địa bàn lân cận và các quả khác, giúp giảm chi phí.

THÚC ĐẨY NÔNG NGHIỆP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO

Việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp là rất cần thiết góp phần giúp bà con nông dân tăng năng suất lao động. Tuy nhiên theo đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (đoàn Long An), thời gian qua, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp còn có nhiều hạn chế. Làm thế nào để ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp được phổ biến rộng khắp ruộng vườn, nương rẫy, góp phần nâng cao thu nhập và đời sống của người nông dân?

Trước những trăn trở của đại biểu, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt khẳng định, ứng dụng công nghệ cao rộng khắp trong sản xuất nông nghiệp để giúp nâng cao năng suất lao động và đời sống cho nông dân là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước. Bộ Khoa học Công nghệ đang kết hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để triển khai ứng dụng đổi mới sáng tạo, công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp.

Đến nay, nhiều doanh nghiệp đã tham gia, ứng dụng công nghệ mới vào phát triển nông nghiệp như tập đoàn Lộc Trời (sản xuất gạo), TH True Milk (sản xuất sữa), Dabaco (chăn nuôi).

Ngoài ra, có 290 doanh nghiệp đang ứng dụng công nghệ, 690 vùng sản xuất với 70% đạt tiêu chí vùng ứng dụng công nghệ cao và gần 2.000 hợp tác xã đã chuyển đổi công nghệ. Kim ngạch xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản năm 2022 đạt trên 53,22 tỷ USD, là thành tựu chung của ngành nông nghiệp, có phần đóng góp của khoa học công nghệ, Bộ trưởng nói.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, việc ứng dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp còn nhiều rào cản. Để ứng dụng cần nguồn vốn rất lớn để xây dựng hạ tầng, sản xuất, đào tạo nhân lực, trong khi đó tiếp cận nguồn vốn còn khó khăn.

Đây cũng là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng thiếu công cụ phòng ngừa như bảo hiểm, quỹ đầu tư bảo hiểm công nghệ cao. Bộ sẽ nghiên cứu, sửa đổi cơ chế chính sách để khắc phục những khó khăn này. Bộ trưởng cũng đề nghị địa phương đảm bảo khu nông nghiệp công nghệ cao phát triển đúng mục tiêu, định hướng.

Bên cạnh đó cần triển khai đồng bộ tổng thể các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa nông nghiệp thông qua các hoạt động hỗ trợ về khoa học, công nghệ. Bộ Khoa học và Công nghệ sẵn sàng triển khai các nhiệm vụ khoa học, công nghệ cấp quốc gia cho lĩnh vực này, trong đó có một chương trình rất phù hợp, đó là chương trình sản phẩm quốc gia, chương trình phát triển công nghệ cao…

Liên quan đến vấn đề tiến độ, hiệu quả triển khai các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, báo cáo của Bộ phản ánh, việc phát triển các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn chậm, chưa phát huy được vai trò hạt nhân, lan tỏa, thúc đẩy phát triển ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp của vùng và của cả khu vực.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (đoàn An Giang) đề nghị Bộ trưởng đánh giá cụ thể thêm về tiến độ, hiệu quả triển khai các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long và giải pháp giúp cho các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát huy được xứng tầm, đáp ứng được kỳ vọng và góp phần tăng hàm lượng khoa học công ng nghệ trong sản phẩm nông nghiệp.

Điều hành phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, qua phản ánh của nhiều địa phương, chúng ta cần phải tính toán kỹ. Nghiên cứu, khảo sát khu nông nghiệp công nghệ cao ở Cần Thơ cho thấy hiệu quả phát huy rất thấp. Giờ khoanh vùng khu nông nghiệp công nghệ cao, dùng tiền của Nhà nước đầu tư kết cấu hạ tầng, kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư vào đó thì liệu có hiệu quả không?, Chủ tịch Quốc hội phân tích thêm.

Trả lời những vấn đề đại biểu, Bộ trưởng cho biết, thời gian tới, để triển khai các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao một cách hiệu quả, Bộ sẽ sửa Nghị định về khu công nghệ cao để mở rộng gồm cả khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, qua đó có những chính sách, cơ chế đặc thù cho lĩnh vực này. Bộ đã trình Chính phủ để xem xét quyết định để ban hành nghị định này trong thời gian tới. Bộ trưởng hy vọng nghị định sẽ đi vào cuộc sống, góp phần phát triển các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

HIỂU ĐÚNG VỀ KHU NÔNG NGHIỆP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO

Chia sẻ vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng, chúng ta đang nhầm lẫn giữa nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với khu công nghiệp. Bản chất về khu nông nghiệp công nghệ cao là nơi nghiên cứu thực nghiệm và lan tỏa những thành tựu mới nhất về nông nghiệp. Đây không phải nơi chỉ sản xuất, sản xuất chỉ là phụ. Từ kết quả nghiên cứu thực nghiệm và đưa ra vùng nông nghiệp, chuyển giao cho nông dân theo từng mức độ.

Đồng thời cần phân biệt thế nào là cao, công nghệ cao. Một số quốc gia sử dụng là nông nghiệp công nghệ, tức bất kì công nghệ nào phù hợp với năng lực sản xuất, trình độ sản xuất ở từng thời gian tạo giá trị chất lượng tối ưu để cạnh tranh trên thị trường, tạo thu nhập cho người nông dân.

Cũng theo Bộ trưởng, không thể lấy mô hình của các tập đoàn như Lộc Trời… để ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao đó cho từng hộ nông dân trồng lúa ở đồng bằng sông Cửu Long…

Do đó phải định vị lại từ đó mới có thể xác định cách thức hợp tác, phương thức đầu tư, hợp tác, quản trị… Đến nay có 1 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thành công nhất, đúng bản chất nhất là khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Tp.Hồ Chí Minh nghiên cứu thực nghiệm lan tỏa và đào tạo tiếp nhận thành tựu. Lõi của khu nông nghiệp cao phải từ viện trường và các doanh nghiệp sẵn sàng đón nhận kết quả và chuyển giao.

Trong thời gian tới đề nghị các viện, trường, trung tâm thông qua các bộ phận để chuyển giao kết quả nghiên cứu đến với người nông dân. Bộ trưởng cũng cho rằng cần nhìn nông nghiệp công nghệ cao ở đặc thù nước ta để tìm ra hướng đi phù hợp, làm ở mức độ vừa phải phù hợp với tình hình.