Theo tờ Wall Street Journal, một số nhà đầu tư đã bắt đầu tin rằng những diễn biến tồi tệ nhất của năm nay đã qua. Dữ liệu công bố tuần trước cho thấy cả chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá nhà sản xuất (PPI) của Mỹ đều giảm tốc trong tháng 7. Điều này khiến nhiều người cho rằng lạm phát có thể đã hoặc sắp đạt đỉnh.

Thị trường lao động tại Mỹ cũng tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Trong tháng 7, các nhà tuyển dụng đã bổ sung hơn nửa triệu việc làm, trong khi tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống gần bằng mức thấp nhất 50 năm. 

Tuy nhiên, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn chưa phát tín hiệu nào về giãn tiến độ tăng lãi suất. Điều này khiến những mã cổ phiếu được định giá cao dễ bị tổn thương.

Phần lớn những cổ phiếu tăng điểm trong vài tuần qua chính là những mã dẫn đầu đà giảm của thị trường trong các đợt bán thảo nửa đầu năm nay. Các cổ phiếu hiện tượng (meme) như AMC Entertainment Holdings Inc. và Bed Bath & Beyond Inc. đã lần lượt tăng 107% và 111% kể từ khi thị trường chạm đáy vào ngày 16/6. Cổ phiếu của các công ty liên quan đến tiền ảo như Coinbase Global Inc. và các quỹ hoán đổi danh mục theo dõi chỉ số Nasdaq cũng tăng mạnh.

Trong cùng khoảng thời gian, chỉ số S&P 500 đã tăng 17%, dù vẫn giảm 10% tính từ đầu năm.

Trong bối cảnh lạm phát tại Mỹ đang ở mức cao nhất nhiều năm, một số nhà đầu tư lo ngại rằng ở một số nhóm cổ phiếu sẽ xảy ra một đợt bán tháo nữa, đặc biệt là nếu Fed tăng lãi suất trong thời gian lâu hơn dự kiến.

Khi lãi suất ở mức thấp lịch sử, các nhà đầu tư thu được lợi nhuận lớn từ việc rót tiền vào các công ty được định giá cao nhưng thường chưa có lợi nhuận.Lợi suất trái phiếu thấp tới mức kể cả những cổ phiếu rủi ro nhất – cũng như các khoản đầu tư rủi ro khác, như vào tiền ảo – cũng hấp dẫn các nhà đầu tư.

Lãi suất tăng sẽ đảo ngược động lực đó.

“Tôi không thể nói rằng nhịp tăng thị trường này sẽ tiếp diễn”, Nancy Tengler, giám đốc đầu tư của Laffer Tengler Investments nói. “Dù hiện tại chúng ta đang suy thoái hay sắp suy thoái trong quý 3 hoặc quý 4, thì chúng ta đều biết rằng tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại”.

Theo bà Tengler, điều này đồng nghĩa nhà đầu tư cần thận trọng hơn nữa trong việc lựa chọn các loại hình công ty để đầu tư.

Một yếu tố nữa phủ bóng lên tâm lý của nhà đầu tư là việc Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong bao lâu nữa.

Kể từ cuộc họp chính sách hồi tháng 7 của Fed, một số nhà đầu tư đặt cược rằng ngân hàng trung ương Mỹ sẽ chuyển hướng từ việc tăng sang giảm lãi suất trong năm tới để thúc đẩy hoạt động kinh tế. Điều này có thể kích hoạt sự phục hồi không chỉ ở cổ phiếu mà còn cả giá trái phiếu. Lợi suất trái phiếu – giảm khi giá trái phiếu tăng – kỳ hạn 10 năm đã giảm xuống mức 2,848% hôm thứ Sáu tuần trước, từ mức đỉnh 3,482% hồi giữa tháng 6.

Tuy nhiên, một bộ phận những người hoài nghi cảnh báo rằng vẫn còn quá sớm để cho rằng Fed sẽ xoay chiều chính sách trong năm 2023. Chỉ số CPI và PPI tháng 7 giảm tốc là tin tốt với thị trường và nhóm này dự báo Fed sẽ tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm trong cuộc họp tháng 9, thay vì 0,75 điểm như dự báo ban đầu.

“Tuy nhiên, chỉ 1 hoặc 2 tháng lạm phát giảm chưa đủ để thuyết phục Fed rằng áp lực lạm phát đã hết”, ông Nicholas Colas, nhà đồng sáng lập DataTrek Research, nhận định.

Theo ông, một số yếu tố làm tăng lạm phát vẫn chưa hạ nhiệt. Báo cáo CPI tuần trước cho thấy giá thực phẩm tại Mỹ đã tăng 13,1% trong tháng 7 so với cùng kỳ năm trước – mức tăng nhanh nhất kể từ năm 1979. Giá nhà cũng vẫn tăng.

“Fed thường dựa vào nhiều dữ liệu kinh tế liên tiếp trước khi thay đổi chính sách. Bởi vậy, các thị trường có thể đang tăng vượt qua giới hạn của chính mình”, ông Colas nói.

“Khi một thứ gì đó giảm 80% và sau đó tăng trở lại 20%, thì điều này vẫn chẳng giúp ích được gì cho bạn. Thứ đó chỉ đang bật tăng khỏi các mức thấp của nó mà thôi”, ông Rick Lear, giám đốc đàu tư của Lear Investment Management, nói.

Theo ông Lear, thay vì tranh cãi về mặt ngữ nghĩa, rằng liệu S&P 500 có phải sắp bứt phá để bước vào giai đoạn thị trường giá lên (bull market) hay chỉ đang phục hồi trong giai đoạn thị trường giá xuống (bear market rally), hoặc liệu nền kinh tế đã hay sắp suy thoái, công ty của ông hiện tập trung đầu tư vào những doanh nghiệp có thể vượt qua môi trường kinh tế khó khăn.