Thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam ngày 11/6, các đại biểu nhất trí với sự cần thiết thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam nhằm nắm bắt, tận dụng thời cơ để thúc đẩy phát triển.

Kinh tế thế giới đang có sự dịch chuyển về khu vực châu Á. Nhu cầu về một trung tâm tài chính mới, khác biệt với những trung tâm tài chính hiện có với các dịch vụ tài chính mới, tiếp cận các thị trường mới, xu thế phát triển mới… để tiếp nhận nguồn lực tài chính dịch chuyển từ các trung tâm tài chính quốc tế lớn, cung cấp dịch vụ tài chính mới, tiếp cận các thị trường mới, xu thế phát triển mới... đang cấp thiết.

Trong khi đó, Việt Nam đang là điểm sáng về phát triển và tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, thu hút đầu tư, đang dần hội tụ các yếu tố cần thiết để phát triển thị trường tài chính hiện đại, hướng đến hình thành trung tâm tài chính, có khả năng liên kết với các trung tâm tài chính trong khu vực và trên thế giới.

CÓ CƠ CHẾ VƯỢT TRỘI CHO TRUNG TÂM TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

Góp ý dự thảo, các đại biểu nhấn mạnh việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế còn giúp Việt Nam học tập, chia sẻ nhiều công nghệ hiện đại, hội tụ nguồn nhân lực chất lượng cao của quốc tế; giúp Việt Nam hội nhập quốc tế sâu rộng hơn, mở rộng kết nối với hệ thống tài chính quốc tế; đồng thời, góp phần nâng cao tiêu chuẩn, chất lượng hoạt động của các tổ chức tài chính trong nước, qua đó, góp phần nâng cao tính an toàn của hệ thống tài chính trong nước.

Thảo luận nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Lan, đoàn Tp.Hà Nội, cho biết “Trung tâm tài chính Quốc tế đã có mặt ở nhiều quốc gia, nhiều quôc gia đã rất thành công mang lại nguồn lực lớn cho đất nước, nhưng đối với Việt Nam thì đây vẫn là một vấn đề mới mẻ”.

Đại biểu cũng thống nhất với cơ quan soạn thảo là cần thiết phải thành lập trung tâm tài chính quốc tế tại Tp.Hồ Chí Minh và Đà Nẵng để thu hút nguồn lực đầu tư, cũng như tạo động lực tăng trưởng mới, giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng với quốc tế và nâng cao vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính quốc tế.

Cũng theo đại biểu, việc hình thành Trung tâm tài chính tại Việt Nam phải thực sự có một số chính sách vượt trội hơn hẳn các trung tâm tai chính khác thì mới có thể tạo nên sự hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư. Cơ quan soạn thảo và Chính phủ cũng đã nghiên cứu kỹ các mô hình trung tâm tài chính quốc tế, nghiên cứu kỹ những thế manh, điểm chưa mạnh, lợi thế của Việt Nam để xây dựng đề án Trung tâm tài chính tại Việt Nam.

Trong dự thảo đã thể hiện sự đổi mới, rất nhiều cơ chế chính sách vượt trội được nêu ra, khuyến khích sử dụng các mô hình tài chính với các công nghệ mới, đặc biệt mạnh dạn cho thử nghiệm chính sách có kiểm soát để thử nghiệm những chính sách mới, những mô hình tài chính mới; cho áp dựng luật quốc tế trong giao dịch giữa các bên.

Dự thảo cũng thể hiên rõ việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính, nhiều thử tục được cắt giảm để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư; đồng thời có nhiều chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, ưu đãi vượt trội cả về mức thuế và thời gian…

KIỂM SOÁT CHẶT CHẼ, LINH HOẠT TRUNG TÂM TÀI CHÍNH QUỐC TẾ, PHÒNG NGỪA RỦI RO

Đi sâu phân tích một số quy định cụ thể trong dự thảo Nghị quyết, đại biểu Nguyễn Thị Lan chỉ rõ: về chính sách ngoại hối, dự thảo cho phép giao dịch, thanh toán bằng ngoại tệ giữa các thành viên tổ chức Tài chính quốc tế và với tổ chức nước ngoài; Thành viên được vay/cho vay bằng ngoại tệ với điều kiện báo cáo, khai báo theo quy định; Thành viên do nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% được miễn thủ tục kiểm soát ngoại hối khi chuyển vốn ra nước ngoài. “Các chính sách này khá vượt trội so với pháp luật hiện hành của việt Nam”, đại biểu nhận xét.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần xem xét có quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền rõ ràng để phòng chống rủi ro về rửa tiền, chuyển giá; đồng thời cũng nên xác định danh mục hoạt động được sử dụng ngoại tệ để tránh tình trạng lạm dụng hoặc vi phạm chính sách tiền tệ quốc gia.

Một số ý kiến cho rằng sự ra đời của Trung tâm tài chính quốc tế có thể sẽ phát sinh nguy cơ về lừa đảo, thao túng, trốn thuế… Do đó, cần có hệ thống pháp luật đồng bộ và hoàn thiện để bảo vệ các thành viên tham gia.

Về chính sách xuất nhập cảnh, cư trú, lao động, dự thảo nghị quyết đã rất cởi mở về chính sách xuất nhập cảnh, cơ trú, lao động đối với chuyên gia và nhà đầu tư như không giới hạn tỷ lệ lao động nước ngoài; đơn giản hóa visa, cấp thẻ cư trú dài hạn (tới 10 năm), miễn giấy phép lao động cho chuyên gia. Theo đại biểu Nguyễn Thị Lan, "đây là những chính sách rất thuận lợi để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc tại trung tâm quốc tế".

Tìm hiểu một số thông tin về trung tâm tài chính và so sánh với trung tâm tài chính ở Singapore, Dubai, Hong Kong hay Luxembourg, đại biểu đoàn Tp.Hà Nội nhất trí việc cần có các chính sách vượt trội để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào trung tâm tài chính quốc tế, nên có chính sách cho gia đình chuyên gia, quy hoạch khu nhà ở, trường học, y tế cao cấp trong khu trung tâm tài chính, xây dựng các thiết chế hạ tâng rất hiện đại, tiện nghi, đạt chuẩn quốc tế để hấp dẫn nhà đầu tư…

Đại biểu kiến nghị nên có chương trình học bổng hỗ trợ đào tạo nhân lực trong nước, hỗ trợ cho các sinh viên giỏi học ngành tài chính, kế toán, hỗ trợ các cán bộ ngành tài chính học chương trình nâng cao, học và thi các chứng chỉ tài chính quốc tế; tăng nguồn nhân lực của Việt Nam làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế. Cùng với đó có chính sách đặc biệt ưu đãi cho người Việt học tập và làm việc về lĩnh vực tài chính ở nước ngoài về trung tâm tài chính làm việc.

Quan tâm vấn đề này, đại biểu Lê Minh Nam, đoàn Hậu Giang, góp ý thêm một số vấn đề cần lưu ý khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Trước hết cần đảm bảo đáp ứng các điều kiện cần thiết nhằm tổ chức, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế một cách hiệu quả, đạt được các mục tiêu đã đặt ra. Yêu cầu đầu tiên là cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề hạ tầng công nghệ và kết nối. Việc vận hành trung tâm này đòi hỏi yêu cầu rất cao về hệ thống công nghệ, bao gồm cả hạ tầng và khả năng kết nối. Đây là yếu tố then chốt, không chỉ để đảm bảo hoạt động vận hành trơn tru mà còn phải đáp ứng yêu cầu cao về bảo mật, đại biểu nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng nhấn mạnh sự cần thiết của hệ thống văn bản pháp lý rõ ràng, tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhưng vẫn kiểm soát được rủi ro. Đồng thời, cần đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao – vì đây là mô hình mới, năng động, nếu đội ngũ nhân sự không đáp ứng, sẽ dễ dẫn đến hệ lụy tiêu cực. Cần có đầu mối quản lý, kiểm soát chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước và các đơn vị vận hành, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả.

Nhóm vấn đề thứ hai được đại biểu đề cập đó là quản lý rủi ro. Theo kinh nghiệm từ các trung tâm tài chính quốc tế, có một số rủi ro có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng như khủng hoảng tài chính, rửa tiền, thất thoát vốn hoặc rủi ro trong hoạt động.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế - Tài chính cũng đã nêu rất rõ những vấn đề này. Do đó, cần đặc biệt quan tâm để có các giải pháp kiểm soát chặt chẽ và chủ động và linh hoạt để vừa đảm bảo an toàn, hiệu quả nhưng không kìm hãm hoạt động

 “Chúng ta không nên xem cơ chế kiểm soát như “phanh xe” để kìm hãm chuyển động, mà cần hiểu hệ thống “phanh” tốt sẽ giúp tự tin hơn khi vận hành ở tốc độ cao. Như vậy, việc trang bị các công cụ, cơ chế kiểm soát phù hợp sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, tránh những hệ lụy phát sinh ngoài ý muốn”, đại biểu phân tích thêm.

Nhận định việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam “đã đến độ chín” và cần sớm ban hành nghị quyết, đại biểu Trần Hoàng Ngân, đoàn Tp. Hồ Chí Minh cho hay, Việt Nam hiện có trung tâm tài chính tại Tp.Hồ Chí Minh và một số địa phương, tuy nhiên, Trung tâm tài chính của Thành phố hiện chỉ mang tính chất mới nổi, mới phát triển.

Để trở thành Trung tâm tài chính quốc tế cần nhiều yếu tố, trong đó, quan trọng nhất là niềm tin, cần hệ thống luật pháp bảo đảm an toàn, minh bạch, có hệ thống ổn định kinh tế vĩ mô, chính trị, có hệ sinh thái về hoạt động tài chính.

 

 

 

Tham gia phát biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ Chính phủ đã nhận diện rõ những rủi ro lớn khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và đã chuẩn bị kỹ giải pháp để kiểm soát.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết mục đích lớn nhất của việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế là huy động nguồn vốn từ quốc tế để phục vụ phát triển kinh tế trong nước, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng rất cao của Việt Nam trong khi ngân sách hạn hẹp.

Tuy nhiên, theo ông Thắng, có hai rủi ro lớn phải đối mặt. Trước hết là rủi ro từ dòng vốn ngắn hạn. “Nếu nguồn vốn ngoại tệ huy động từ trung tâm tài chính vào phát triển đất nước mà không quản lý chặt chẽ và các nhà đầu tư chuyển tiền vào rồi rút ra nhanh, có thể gây hỗn loạn thị trường, thậm chí xảy ra khủng hoảng tài chính như kinh nghiệm của Thái Lan năm 2008”, ông Thắng phân tích.

Bên cạnh đó là rủi ro sức ép về tỷ giá khi nhà đầu tư chuyển tiền đầu tư vào các dự án. Song, Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định Chính phủ đã lường trước và chuẩn bị rất kỹ lưỡng để kiểm soát các rủi ro này.

Theo Bộ trưởng, nếu kiểm soát tốt rủi ro, việc thành lập trung tâm tài chính chỉ có 2 khả năng: hiệu quả ít hoặc hiệu quả nhiều. Nếu làm tốt, có cơ chế chính sách nổi trội, tuân thủ thông lệ quốc tế, sẽ thu hút được nhiều vốn và thành công lớn. Ngược lại, nếu chỉ huy động được một lượng vốn giới hạn, đó vẫn là thành công nhưng ở quy mô nhỏ hơn.

    Tham gia phát biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ Chính phủ đã nhận diện rõ những rủi ro lớn khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và đã chuẩn bị kỹ giải pháp để kiểm soát. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết mục đích lớn nhất của việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế là huy động nguồn vốn từ quốc tế để phục vụ phát triển kinh tế trong nước, đáp ứng nhu cầu tăng trưởng rất cao của Việt Nam trong khi ngân sách hạn hẹp. Tuy nhiên, theo ông Thắng, có hai rủi ro lớn phải đối mặt. Trước hết là rủi ro từ dòng vốn ngắn hạn. “Nếu nguồn vốn ngoại tệ huy động từ trung tâm tài chính vào phát triển đất nước mà không quản lý chặt chẽ và các nhà đầu tư chuyển tiền vào rồi rút ra nhanh, có thể gây hỗn loạn thị trường, thậm chí xảy ra khủng hoảng tài chính như kinh nghiệm của Thái Lan năm 2008”, ông Thắng phân tích. Bên cạnh đó là rủi ro sức ép về tỷ giá khi nhà đầu tư chuyển tiền đầu tư vào các dự án. Song, Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định Chính phủ đã lường trước và chuẩn bị rất kỹ lưỡng để kiểm soát các rủi ro này. Theo Bộ trưởng, nếu kiểm soát tốt rủi ro, việc thành lập trung tâm tài chính chỉ có 2 khả năng: hiệu quả ít hoặc hiệu quả nhiều. Nếu làm tốt, có cơ chế chính sách nổi trội, tuân thủ thông lệ quốc tế, sẽ thu hút được nhiều vốn và thành công lớn. Ngược lại, nếu chỉ huy động được một lượng vốn giới hạn, đó vẫn là thành công nhưng ở quy mô nhỏ hơn.