Tại họp báo do Ngân hàng Nhà nước tổ chức ngày 8/7, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cho biết đến hết tháng 6, VND đã mất giá khoảng 2,8% so với USD.

“Một trong những nguyên nhân chính là chênh lệch lãi suất giữa VND và USD, khi lãi suất trong nước được điều hành giảm mạnh để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ”, ông Quang lý giải.

Theo Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, kể từ năm 2022 đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã cắt giảm lãi suất điều hành, từ đó mặt bằng lãi suất cho vay giảm liên tục nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Hiện, lãi suất cho vay bình quân chỉ còn hơn 6%/năm. Riêng 6 tháng đầu năm, lãi suất cho vay mới giảm 0,64% so với cuối năm 2024.

Để đạt kết quả này, Ngân hàng Nhà nước luôn điều hành chính sách tiền tệ theo hướng đảm bảo thanh khoản dồi dào để ngân hàng có thể tiếp cận nguồn vốn từ Ngân hàng Nhà nước với chi phí rất thấp. Nhờ vậy, mặt bằng lãi suất VND được duy trì ở mức thấp để tạo điều kiện hỗ trợ sản xuất, kinh doanh. 

Tuy nhiên, khi mặt bằng lãi suất VND thấp, đã đẩy chênh lệch lãi suất giữa USD và VND xuống mức âm, khiến các dòng tiền ngắn hạn có xu hướng chuyển sang nắm giữ USD – đồng tiền đang có lợi suất cao hơn. Từ năm 2024 đến nay, dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII) liên tục bị rút khỏi thị trường chứng khoán, khối doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài cũng đẩy mạnh chuyển lợi nhuận về nước, tạo áp lực đáng kể lên cung – cầu ngoại tệ, từ đó tác động tới tỷ giá.

 

Muốn duy trì sức mạnh của đồng tiền, phải giữ được sức hấp dẫn của nó – mà lãi suất chính là yếu tố then chốt vì phản ánh trực tiếp giá trị đồng tiền.

Tuy nhiên, để thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về việc giảm lãi suất nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, từ năm 2022 đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã liên tục điều chỉnh giảm lãi suất điều hành và chủ động duy trì mặt bằng lãi suất thấp trên thị trường.

Việc duy trì lãi suất VND thấp trong khi lãi suất USD trên thị trường quốc tế ở mức cao đã dẫn đến chênh lệch lãi suất giữa VND và USD ở mức âm. Trong bối cảnh đó, dòng tiền trên thị trường có xu hướng dịch chuyển sang nắm giữ USD vì có lợi suất cao hơn, qua đó tạo áp lực lên tỷ giá USD/VND trong thời gian qua

Muốn duy trì sức mạnh của đồng tiền, phải giữ được sức hấp dẫn của nó – mà lãi suất chính là yếu tố then chốt vì phản ánh trực tiếp giá trị đồng tiền. Tuy nhiên, để thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về việc giảm lãi suất nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, từ năm 2022 đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã liên tục điều chỉnh giảm lãi suất điều hành và chủ động duy trì mặt bằng lãi suất thấp trên thị trường. Việc duy trì lãi suất VND thấp trong khi lãi suất USD trên thị trường quốc tế ở mức cao đã dẫn đến chênh lệch lãi suất giữa VND và USD ở mức âm. Trong bối cảnh đó, dòng tiền trên thị trường có xu hướng dịch chuyển sang nắm giữ USD vì có lợi suất cao hơn, qua đó tạo áp lực lên tỷ giá USD/VND trong thời gian qua

“Cán cân thanh toán của chúng ta về mặt tổng thể là ổn định, vẫn có thặng dư. Tuy nhiên, trên thị trường ngoại hối, điều quan trọng không chỉ là khối lượng, mà là dòng tiền tại từng thời điểm”, ông Phạm Chí Quang nhấn mạnh.

Trong nửa cuối năm 2025, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ đánh giá tỷ giá USD/VND tiếp tục chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố, trong đó nổi bật là chính sách lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và định hướng thương mại của chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Mặc dù nhiều nền kinh tế lớn như châu Âu hay Nhật Bản đã bước vào chu kỳ nới lỏng tiền tệ nhờ lạm phát hạ nhiệt nhưng lạm phát tại Mỹ vẫn diễn biến phức tạp, dao động quanh ngưỡng mục tiêu. Fed hiện giữ lập trường “data-driven”, nghĩa là chỉ hành động khi các dữ liệu kinh tế cho phép. Trong đó, 2 nhóm dữ liệu then chốt là chỉ số PCE (chi tiêu tiêu dùng cá nhân) và số liệu việc làm, đặc biệt là số lượng việc làm mới tạo ra mỗi tháng.

Ông Phạm Chí Quang nhận định: “Dù Fed nhiều lần khẳng định sẽ giảm lãi suất hai lần trong năm 2025, nhưng thời điểm đó liên tục bị lùi: từ tháng 3, sang tháng 6, tháng 7 và nay là tháng 9. Việc trì hoãn liên tục cho thấy sự bất định của môi trường chính sách quốc tế, và điều đó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến điều hành tỷ giá và lãi suất tại Việt Nam”.

Một yếu tố quốc tế khác có thể tác động mạnh đến tỷ giá trong thời gian tới là chính sách thương mại của chính quyền Tổng thống Trump. Ngay trong sáng 8/7 theo giờ Việt Nam, Mỹ đã công bố biểu thuế nhập khẩu mới áp dụng cho 20 quốc gia, với mức thuế từ 20% đến 40%. Chính quyền Tổng thống Trump dự kiến sẽ tiếp tục công bố các mức thuế cho những quốc gia còn lại trong vài ngày tới.

Những chính sách thuế như vậy sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chuỗi cung ứng, dòng vốn đầu tư và từ đó tác động gián tiếp đến tỷ giá và lãi suất trong nước, nhất là với một nền kinh tế có độ mở rất cao, với tỷ lệ kim ngạch xuất nhập khẩu/GDP thường vượt 200% như Việt Nam.

Ở trong nước, dù nền kinh tế đã có dấu hiệu phục hồi, nhưng ông Quang nêu dữ liệu của Cục Thống kê cho thấy số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường vẫn rất cao. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới tuy tăng nhưng không đủ bù đắp cho số doanh nghiệp đóng cửa. Điều này cho thấy nội lực phục hồi còn yếu và tăng trưởng GDP trong nửa cuối năm vẫn thiếu tính bền vững. Điều đó sẽ tác động ngược trở lại đến điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất và tỷ giá.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước khẳng định nhà điều hành thường xuyên cập nhật diễn biến của thị trường để đưa ra giải pháp phù hợp, điều hành tỷ giá linh hoạt theo cung – cầu thị trường, đảm bảo các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của doanh nghiệp và người dân được đáp ứng đầy đủ.