Số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước cho biết, tính đến hết tháng 7/2022, tổng số dư tiền gửi của dân cư tại các ngân hàng khoảng 5,629 triệu tỷ đồng, tăng 6,2% so với cuối năm 2021.

Nếu tính theo số tuyệt đối, trong 7 tháng đầu năm 2022, người dân đã gửi thêm hơn 328.500 tỷ đồng vào hệ thống ngân hàng, tương đương cứ mỗi ngày, người dân gửi gần 1.565 tỷ đồng vào các ngân hàng. Con số này cũng cao hơn nhiều so với mức tăng bình quân 726 tỷ/ngày của cùng kỳ năm 2021 và gần 1.200 tỷ/ngày những tháng đầu năm 2020.

Giới chuyên môn cho rằng nguyên nhân chính khiến số dư tiền gửi của người dân tại hệ thống ngân hàng tăng mạnh là do mặt bằng lãi suất huy động nâng lên đáng kể.

Cập nhật thị trường cho thấy, tính tới cuối tháng 7/2022, lãi suất huy động 12 tháng tiếp tục tăng thêm 0,07 điểm phần trăm, lên mức 5,77%/năm.

Như vậy, lãi suất huy động  12 tháng đã tăng 0,18 điểm phần trăm so với cùng kỳ và 0,23 điểm phần trăm so với cuối năm 2021. Trong khi đó, kỳ hạn 6 tháng cũng tăng 0,09 điểm phần trăm so với cuối tháng 6/2022; tăng 0,25 điểm phần trăm so với cùng kỳ và tăng 0,24 điểm phần trăm so với cuối năm 2021.

Ở thời điểm gần cuối tháng 9/2022, nhiều ngân hàng đưa ra mức lãi suất 7%/năm cho các khoản tiền gửi của khách hàng cá nhân có kỳ hạn trên 6 tháng. Trái lại, trong các năm 2020 và 2021, hiếm ngân hàng đưa ra mức lãi suất 7%/năm.

Quay lại với số liệu của Ngân hàng Nhà nước, tiền gửi của các tổ chức kinh tế tại hệ thống ngân hàng cũng tăng thêm gần 121.000 tỷ đồng, tương đương tăng 2,13% so với cuối năm 2021.

Đáng chú ý, mặc dù tiền gửi của tổ chức kinh tế vẫn tăng so với hồi đầu năm nhưng tốc độ tăng trưởng chậm lại đáng kể. Những năm trước, mức tăng bình quân số dư tiền gửi của nhóm khách hàng tổ chức tại hệ thống ngân hàng đều đạt xấp xỉ 200.000 tỷ đồng sau nửa đầu năm.

Một điểm cần quan tâm nữa là, xét riêng trong 7/2022, tiền gửi của các tổ chức kinh tế giảm tới hơn 83.500 tỷ đồng so với cuối tháng 6/2022. Đồng thời, giữa bối cảnh lãi suất huy động tăng nhanh như đã nói, thế nhưng tiền gửi của cư dân cũng chỉ nhích tăng thêm 9.600 tỷ đồng. Điều này kéo theo tổng tiền gửi tại hệ thống ngân hàng đã giảm ròng 73.900 tỷ đồng so với tháng liền trước.

Câu hỏi đặt ra trên thị trường thời gian gần đây: Vậy tiền đã đi đâu?

Có nhiều quan điểm cho rằng lượng tiền nhàn rỗi trong những năm trước đã được doanh nghiệp rút về để đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Hay cũng có ý kiến nêu quan điểm, các khoản lợi nhuận của khối doanh nghiệp FDI được dồn lại từ nhiều năm, nay được chuyển về cho công ty mẹ.

Trong báo cáo thực hiện Nghị quyết số 62/2022/QH15 về hoạt động chất vấn, Nghị quyết số 63/2022/QH15 về Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV (lĩnh vực ngân hàng) gửi đến Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước đã nêu một hướng gợi mở.

Đó là, trong những năm gần đây, các khoản giải ngân của Ngân sách Nhà nước vẫn chậm so với yêu cầu dẫn tới tồn ngân ngân quỹ Nhà nước (là các khoản Ngân sách Nhà nước thu từ nền kinh tế qua thu thuế, thu từ phát hành trái phiếu Chính phủ..) hiện nay đang ở mức cao, ngày càng bị tích tụ chưa được sử dụng, làm giảm lượng tiền trong nền kinh tế. Cung về vốn bị đọng tại Ngân sách Nhà nước, nhưng cầu về vốn vẫn ở mức cao phục vụ sản xuất kinh doanh phục hồi kinh tế, khiến việc giảm lãi suất của nền kinh tế ngày càng khó khăn.