Ngày 1/6, Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (International Air Transport Association - IATA) đưa ra thông báo về kỳ vọng lượng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) được sản xuất sẽ tăng gấp đôi, đạt 2 triệu tấn, chiếm 0,7% lượng nhiên liệu tiêu thụ của các hãng hàng không vào năm 2025.

CẦN TĂNG CƯỜNG SẢN XUẤT NHIÊN LIỆU SAF ĐỂ ĐÁP ỨNG MỤC TIÊU NET ZERO

Theo IATA, các hãng hàng không đang phải đối mặt với nhiều thách thức để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững và việc sản xuất SAF - loại nhiên liệu hàng không bền vững đắt hơn nhiên liệu máy bay thông thường - đang diễn ra chậm. 

Tổng giám đốc IATA Willie Walsh, cho biết mặc dù mức tăng sản lượng là đáng khích lệ, nhưng số lượng tương đối nhỏ này sẽ làm tăng thêm 4,4 tỷ đô la trên toàn cầu vào hóa đơn nhiên liệu của ngành hàng không. "Tốc độ tiến triển trong việc tăng cường sản xuất và nâng cao hiệu quả để giảm chi phí phải được đẩy nhanh," ông nhấn mạnh. 

Năm 2021, ngành hàng không nói chung đã nhất trí đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 chủ yếu dựa trên việc chuyển dần sang SAF, loại nhiên liệu được tạo ra từ dầu thải và sinh khối.

Tuy nhiên, hiện các hãng hàng không đang cần giải quyết vấn đề với các công ty năng lượng về tình trạng khan hiếm nguồn cung SAF, đồng thời các nhà sản xuất máy bay cũng đang chậm trễ trong việc cung cấp các máy bay phản lực tiết kiệm nhiên liệu hơn.

Nhiên liệu hàng không bền vững được đánh giá là phương án tiềm năng lớn nhất trong giảm lượng khí thải CO2 từ các hoạt động hàng không để đáp ứng cam kết của ngành hàng không phát thải ròng bằng 0 (NetZero) vào năm 2050 theo Thỏa thuận khí hậu Paris, với mục tiêu tham vọng giảm 65% phát thải toàn ngành từ việc sử dụng nhiên liệu này.

Theo số liệu của IATA công bố vào tháng 12/2024, sản lượng nhiên liệu hàng không bền vững ước đạt 1 triệu tấn, tương đương 1,3 tỷ lít, chiếm 0,3% lượng nhiên liệu hàng không toàn cầu và 11% nhiên liệu tái tạo toàn cầu. Tuy nhiên, giá thành của SAF cao từ 2- 6 lần nhiên liệu truyền thống JET A1 với nguồn cung hạn chế (chỉ chiếm 0,3% lượng nhiên liệu hàng không).

Để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, phân tích của IATA cho thấy cần 3.000- 6.500 nhà máy sản xuất SAF, và đòi hỏi vốn đầu tư trung bình khoảng 128 tỷ USD mỗi năm trong 30 năm, thấp hơn đáng kể so với khoản đầu tư vào thị trường năng lượng mặt trời và gió (280 tỷ USD mỗi năm từ 2004- 2022).

VIỆT NAM TỪNG BƯỚC SỬ DỤNG NHIÊN LIỆU SAF CHO CÁC "CHUYẾN BAY XANH"

Tại Việt Nam, Vietnam Airlines trở thành hãng hàng không Việt Nam đầu tiên sử dụng nhiên liệu SAF trên các chuyến bay từ châu Âu. Theo đó, từ ngày 1/1/2025, tất cả chuyến bay của hãng khởi hành từ các sân bay châu Âu đều sử dụng SAF. Trước đó, vào tháng 5/2024, Vietnam Airlines đã khai thác chuyến bay SAF đầu tiên từ Singapore đến Hà Nội.

Ông Nguyễn Chiến Thắng, Phó Tổng giám đốc điều hành của Vietnam Airlines, bày tỏ tin tưởng rằng việc sử dụng SAF sẽ tạo ra tương lai bền vững hơn cho ngành hàng không, mang đến cho hành khách dịch vụ chất lượng và thân thiện với môi trường. Hãng đang hợp tác với các nhà cung cấp SAF khác để hoàn thành mục tiêu phát thải ròng bằng 0 và chống biến đổi khí hậu.

Vào tháng 10/2024, hai chuyến bay sử dụng nhiên liệu SAF do Vietjet khai thác đã khởi hành từ Việt Nam đến Melbourne (Úc) và Seoul (Incheon, Hàn Quốc), với nhiên liệu SAF do Petrolimex Aviation cung cấp.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của các chuyến bay này, ông Đinh Việt Phương, Tổng giám đốc Vietjet, mô tả đây là những “chuyến bay xanh” góp phần xanh hóa ngành hàng không.

Còn ông Đinh Việt Thắng, Tổng cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, cho rằng những chuyến bay đầu tiên sử dụng nhiên liệu SAF này thể hiện cam kết sử dụng nhiên liệu bền vững của cả hai công ty. “Đây là niềm tự hào chung của toàn ngành khi chúng ta đóng góp vào công tác bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, khẳng định vai trò của Việt Nam là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng hàng không toàn cầu”, ông nói.

Các hãng hàng không khác Bamboo Airways cũng đang tìm hiểu việc áp dụng SAF.

Về phía nhà cung cấp, Petrolimex Aviation là đơn vị đầu tiên triển khai nhập khẩu, kiểm soát chất lượng, lưu trữ và bán SAF.

“Trong thời gian tới, Petrolimex Aviation cam kết sẽ tiếp tục tham gia tích cực vào quá trình chuyển đổi năng lượng xanh và sạch tại Việt Nam, chung tay xanh hóa ngành hàng không vì một tương lai bền vững và đóng góp vào việc thực hiện thành công Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn 2050 cũng như cam kết của Việt Nam tại COP26 với mục tiêu giảm phát thải carbon để đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050”, ông Nguyễn Văn Học, Tổng giám đốc Petrolimex Aviation, thông tin.

Trong số các nhà cung cấp lớn, Boeing đã và đang nghiên cứu các cách để mở rộng quy mô sản xuất SAF tại Đông Nam Á. Ông Nguyễn Vũ Michael, Giám đốc Boeing Việt Nam, cho biết "SAF hiện đang khan hiếm và Boeing đang tập trung vào việc thúc đẩy quy mô SAF thông qua thử nghiệm, đầu tư công nghệ và công tác tương thích sản phẩm, sử dụng nhiên liệu của riêng chúng tôi, quan hệ đối tác trong ngành và vận động chính sách”.

“Tại Đông Nam Á, Boeing tập trung hỗ trợ nghiên cứu về nguyên liệu đầu vào tại các quốc gia khác nhau, bao gồm Việt Nam. Đây là một cách mà chúng tôi thấy Việt Nam có vai trò quan trọng trong mở rộng quy mô sản xuất SAF tại Việt Nam và xây dựng thị trường SAF trong nước”.

Airbus cũng coi SAF là trụ cột chính của chiến lược giảm phát thải carbon của ngành hàng không quốc tế, đặc biệt là ở các quốc gia như Việt Nam, nơi có tiềm năng sản xuất SAF lớn.

Cụ thể, Airbus đang tích cực hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang SAF của ngành hàng không bằng cách đảm bảo máy bay của hãng tương thích với 50% SAF hiện nay và hướng tới khả năng SAF 100% vào năm 2030. Điều này bao gồm các cuộc thử nghiệm bay 100% SAF đang diễn ra trên các loại máy bay của hãng, bao gồm các mẫu máy bay một lối đi, thân rộng, quân sự và trực thăng.

Bà Helene Burger, Trưởng phòng Hợp tác quốc tế và Phát triển bền vững của Airbus, cho rằng: "Việc khai thác các chuyến bay với SAF tại Việt Nam phù hợp với cam kết rộng lớn hơn của chúng tôi về tăng trưởng bền vững và giảm phát thải CO2 trong ngành hàng không".

"Để thúc đẩy việc áp dụng SAF tại Việt Nam, Airbus tìm cách xây dựng các quan hệ đối tác lâu dài, hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng và thúc đẩy đổi mới trong sản xuất SAF", bà Helene Burger chia sẻ.