Nếu giá dầu thô tiếp tục tăng mạnh vì cuộc xung đột giữa Israel và Iran, các quốc gia nhập khẩu dầu sẽ khó tránh được hoàn toàn tác động của một cú sốc năng lượng mới. Tuy nhiên, một bài viết của hãng tin Reuters nhận định rằng xu hướng giảm giá gần đây của đồng USD có thể sẽ giúp các nước ngoài Mỹ hạn chế bớt ảnh hưởng của một cú sốc như vậy.

Phần lớn dầu thô giao dịch trên thế giới được định giá bằng đồng USD, nên khi USD tăng giá, các quốc gia nhập khẩu dầu phải chi nhiều tiền hơn cho việc mua năng lượng này. Nhưng năm nay, đồng USD đã giảm giá mạnh do những bất định liên quan tới chính sách thuế quan và tài khóa của Tổng thống Donald Trump. Bởi vậy, nhiều nước nhập khẩu dầu, nhất là các nước châu Âu, chịu tác động tiêu cực ít hơn từ việc giá dầu tăng mạnh do xung đột Israel - Iran.

Theo tác giả của bài viết, nhà báo chuyên mục Mike Dolan, mức tăng của giá dầu đến hiện tại chưa được coi là một cú sốc. Giá dầu Brent đã tăng 13% và giá dầu WTI tăng khoảng 10% kể từ hôm 13/6, khi xung đột nổ ra, nhưng vẫn đang thấp hơn nhiều so với mức cao ghi nhận vào tháng 1 và thấp hơn khoảng 7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tại châu Âu, ảnh hưởng của giá dầu tăng được hạn chế bởi việc đồng euro đã tăng giá 12% so với đồng USD từ đầu đến nay. Nếu tính bằng đồng euro, giá dầu Brent hiện giảm 12% so với đầu năm và giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái.

“Đối với các nước nhập khẩu dầu, xu hướng mất giá của đồng USD mang lại một sự giải tỏa quan trọng, giúp giảm bớt tác động tiêu cực của giá dầu tăng và hạn chế ảnh hưởng lan rộng trong nền kinh tế”, chiến lược gia Tobias Keller của công ty UniCredit nhận định.

Nếu đồng USD tiếp tục mất giá, châu Âu sẽ tránh được những tác động xấu nhất của một cú sốc năng lượng mới nếu có. Trong trường hợp như vậy, tăng trưởng kinh tế châu Âu năm nay có thể cải thiện so với Mỹ, và thị trường tài chính của khu vực này có thể tiếp tục hút dòng vốn chảy khỏi Mỹ. Bên cạnh đó, xu hướng mất giá của USD và giá năng lượng ở châu Âu giảm cũng sẽ làm gia tăng áp lực đòi hỏi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cắt giảm lãi suất sâu hơn để tránh việc lạm phát ở khu vực eurozone giảm dưới mục tiêu 2%.

Theo ông Keller, mối liên kết giữa tỷ giá đồng USD và giá dầu là một ví dụ nữa cho thấy một mối quan hệ tài chính đã trở nên “ngày càng mất ổn định” như thế nào trong năm nay.

Khi các nhà đầu tư nước ngoài với tài sản hàng nghìn tỷ USD rót vào thị trường chứng khoán và trái phiếu Mỹ đã bắt đầu nghĩ lại về việc nắm giữ các tài sản này - trong bối cảnh cuộc chiến tranh thương mại của Mỹ, các mối quan hệ liên minh thay đổi và các quy định bên trong nước Mỹ cũng khác trước - mối quan hệ giữa đồng USD với giá cổ phiếu, trái phiếu và các hàng hóa cơ bản khác cũng dịch chuyển theo. Trong đó, dễ thấy nhất là việc đồng USD đã không giữ vững được vị thế “hầm trú ẩn” khi xảy ra những bất ổn và căng thẳng gần đây trên thị trường, điển hình là khi đồng tiền này giảm giá cùng với cổ phiếu và trái phiếu trong đợt biến động hồi tháng 4.

Từ khi xung đột giữa Israel và Iran nổ ra vào tuần trước, đồng USD đã tăng giá - cho thấy vai trò “hầm trú ẩn” có thể đã trở lại - nhưng mức tăng khá hạn chế. Giới phân tích nhìn chung cho rằng xu hướng mất giá của USD chưa được đảo ngược hoàn toàn.

Về mặt lý thuyết, đồng USD tăng giá sẽ khiến làm giá dầu giảm thông qua làm suy yếu nhu cầu dầu tại các quốc gia khác trên thế giới, vì khi đó giá dầu tính bằng đồng nội tệ của mỗi nước sẽ tăng lên; và ngược lại.

Tuy nhiên, vòng tròn nguyên nhân - kết quả giữa tỷ giá USD và giá dầu đã đi theo chiều ngược lại trong những năm gần đây, với giá dầu tăng vọt sau khi chiến tranh Nga - Ukraine nổ ra đã đẩy lạm phát leo thang và khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất dồn dập để chống lạm phát, dẫn tới đồng USD tăng giá. Tiếp đó, giá dầu giảm, lạm phát xuống thang và Fed bắt đầu hạ lãi suất, đặt ra áp lực giảm giá đối với bạc xanh.

Trong chuỗi sự kiện trên, đồng USD về cơ bản dịch chuyển cùng chiều với diễn biến giá dầu, thay vì ngược chiều như trong lý thuyết.

Khi giá dầu tăng gấp đôi trong thời gian từ giữa năm 2021 đến sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ, chỉ số Dollar Index tăng 20%, khuếch đại tác động của giá năng lượng tăng đối với châu Âu và nhiều nền kinh tế khác. Mối quan hệ giữa đồng USD với giá dầu một lần nữa thay đổi vào năm ngoái sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, khi đồng USD tăng giá sau bầu cử và giá dầu giảm - đúng với quy luật thường thấy.

Những ngày gần đây, cả giá dầu và tỷ giá đồng USD lại cùng tăng, do thị trường lo ngại nguồn cung dầu từ Trung Đông có thể gián đoạn do các cuộc tấn công giữa một bên là Mỹ và Israel với một bên là Iran, và đồng USD được mua như một “hầm trú ẩn”.

Tác giả Dolan kết luận rằng mối quan hệ giữa đồng USD và giá dầu sắp tới ra sao sẽ tùy thuộc vào tình hình Trung Đông và chiến tranh thương mại. Hiện tại, dù đồng USD có dấu hiệu phục hồi, vẫn đang có một mối lo ngại lớn rằng sức mạnh bề bỉ đã duy trì cả thập kỷ qua của đồng USD có thể sẽ bước vào một thời kỳ đảo ngược kéo dài nhiều năm bởi những mất cân đối về thương mại, kinh tế và đầu tư sẽ buộc phải điều chỉnh.

Nếu đúng như vậy, bất kỳ một đợt tăng giá dầu mới nào cũng sẽ ít nghiêm trọng hơn đối với nền kinh tế toàn cầu so với trước kia.