Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tình trạng già hóa dân số trên toàn cầu đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng. Năm 2020, số lượng người trên 60 tuổi đã vượt qua số trẻ em dưới 5 tuổi, thể hiện sự chuyển đổi đáng chú ý trong cấu trúc dân số. Dự kiến đến năm 2030, cứ 6 người trên thế giới sẽ có 1 người thuộc độ tuổi trên 60. Điều này cũng sẽ dần tác động đến các hoạt động của nền kinh tế toàn cầu, cũng như tạo nên một khu vực “kinh tế bạc” (silver economy) ngày càng mở rộng và phát triển.

NHÓM NGƯỜI TIÊU DÙNG CỦA TƯƠNG LAI

Khái niệm “kinh tế bạc” không phải là mới. Tuy nhiên, khi tuổi thọ tăng lên và sự già hóa dân số gia tăng, nền kinh tế dành cho người cao tuổi ngày càng trở nên quan trọng. Với mục tiêu kép cải thiện chất lượng cuộc sống của người cao tuổi và đảm bảo quyền tự chủ của họ lâu nhất có thể, “nền kinh tế bạc” tác động đến nhiều lĩnh vực của kinh tế: giải trí, giao thông, thực phẩm, an ninh, y tế, nhà ở, bảo hiểm, dịch vụ kỹ thuật số... Rất nhiều lĩnh vực, ngoài giá trị xã hội, còn tạo ra cơ hội đầu tư, khởi nghiệp và tạo việc làm.

Hồi tháng 8 vừa qua, Cục Thống kê Dân số Mỹ cho biết có 17,7% dân số Mỹ là những người từ 65 tuổi trở lên. Nhóm người tiêu dùng cao tuổi này có nhiều lợi thế: tài chính tương đối vững vàng, ít nhu cầu vay mượn và cũng ít gặp rủi ro thất nghiệp hơn các nhóm tiêu dùng khác. Những yếu tố này khiến người già trở thành lực lượng tiêu dùng đáng chú ý. Số người Mỹ tuổi từ 65 trở lên đã đóng góp 22% tiêu dùng vào năm ngoái, theo khảo sát Bộ Lao động Mỹ công bố tháng trước.

Không chỉ tăng nhanh về số lượng, chất lượng của nhóm người tiêu dùng cao tuổi này cũng rất ấn tượng. Theo thông tin từ US News, những người được sinh ra trong khoảng từ năm 1946 đến năm 1964 (Baby Boomers) chiếm 70% tổng thu nhập khả dụng tại Hoa Kỳ và đứng đầu về lực lượng tài chính thống trị thị trường. Thế hệ này có mức chi tiêu hàng năm lên đến 548,1 tỷ USD, vượt xa Gen X (những người sinh từ 1965 - 1980) với chỉ 357 tỷ USD. Ngoài ra, những khách hàng từ 65 tuổi trở lên đang trở thành nhóm mua sắm trực tuyến tăng trưởng nhanh nhất, tăng hơn 49% chi tiêu trên internet trong năm 2022.

Tương tự tại Nhật Bản, với tỷ lệ người về hưu ở mức cao trong cơ cấu nhân khẩu học, việc khuyến khích người già chi tiêu sẽ rất quan trọng nếu nước này muốn thoát khỏi tình trạng giảm phát ảm đạm. Chi tiêu hàng tháng của các hộ gia đình mà chủ hộ là người từ 65 tuổi trở lên trung bình ở mức 211.780 Yên (1.450 USD) vào năm 2022, chiếm khoảng 39% tổng chi tiêu toàn quốc. Đồng thời, các cặp vợ chồng trên 65 tuổi đã nghỉ hưu có tài sản tài chính trung bình là 19,15 triệu Yên, cao hơn 6,36 triệu Yên so với mức trung bình của tất cả các hộ gia đình.

Còn tại châu Âu, một nghiên cứu của Finance&Invest Brussels cho thấy việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống và quyền tự chủ của người cao tuổi vẫn còn nhiều dư địa để phát triển. Đây là thị trường tiềm năng cho các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực “silver tech” (công nghệ dành cho người cao tuổi).

Tại Bỉ, hiện đang có khoảng 62 công ty khởi nghiệp đưa ra các giải pháp mới để đảm bảo an toàn và quyền tự chủ của người cao tuổi, giữ họ ở nhà và các hoạt động liên quan đến lối sống. Trong số đó, các công ty công nghệ y tế, tự động hóa gia đình và y tế kỹ thuật số chiếm vị trí chủ đạo, với 70% thị phần trong ngành. Hơn 1/3 trong số đó đã huy động được tổng số tiền 58 triệu Euro (63,4 triệu USD) trong 5 năm qua.

Nhận thấy sức mua ngày càng tăng ở nhóm người cao tuổi - lực lượng chiếm 18,9% tổng dân số, các nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc đang tích cực phục vụ nhu cầu và sở thích của họ. Dữ liệu bán hàng trong 10 phút đầu tiên sau khi JD.com bắt đầu chiến dịch khuyến mãi ngày 11/11 vừa qua, khối lượng giao dịch của danh mục xe lăn điện đã tăng gấp 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi danh mục máy trợ thính tăng gấp 5 lần. Còn trên Taobao, khối lượng giao dịch các sản phẩm dành cho người cao tuổi cao gấp 2,6 lần so với năm ngoái...

Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 49-2023 phát hành ngày 04-12-2023. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây: 

https://postenp.phaha.vn/chi-tiet-toa-soan/tap-chi-kinh-te-viet-nam