Con số được đưa ra tại hội thảo chuyên đề: Vi phạm bản quyền trực tuyến và các biện pháp ngăn chặn tại Việt Nam, do Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) và Liên minh Giải trí và Sáng tạo ACE (Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ - MPA), cùng các đơn vị Tập đoàn Canal (Pháp), Paramount Picttures (Mỹ), Công ty TNHH Truyền hình số vệ tinh (VSTV/K ), và Công ty Cổ phần Truyền thông đa phương tiện Thủ Đô (Thủ Đô Multimedia) tổ chức sáng 21/7.

THỊ TRƯỜNG BỊ ẢNH HƯỞNG NGHIÊM TRỌNG BỞI TÌNH TRẠNG VI PHẠM BẢN QUYỀN

Báo cáo của Media Partners Asia (MPA - nhà cung cấp độc lập hàng đầu về các dịch vụ nghiên cứu, tư vấn và tư vấn trên các lĩnh vực truyền thông và viễn thông ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương) cung cấp tại hội thảo, nhấn mạnh ngành công nghiệp video trực tuyến của Việt Nam được dự báo sẽ tạo ra doanh thu 249 triệu đô la Mỹ vào năm 2022, trong đó doanh thu từ lượng thuê bao chiếm 15% và video theo yêu cầu (SVOD – thuê bao video theo yêu cầu) chiếm 85%.

Video trực tuyến là lĩnh vực được hưởng lợi từ một thị trường băng thông rộng có khả năng xác định lớn và tốc độ phát triển kết nối nhanh chóng, được hỗ trợ bởi băng thông rộng cáp quang di động tốc độ cao và sự tăng trưởng mạnh mẽ của tivi thông minh nhờ bộ phận dân số trẻ đô thị hóa trẻ của đất nước.

Tuy nhiên, sự phát triển và doanh thu từ ngành video trực tuyến, theo Media Partners Asia, bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tình trạng vi phạm bản quyền. Cụ thể, sự phát triển của lĩnh vực video theo yêu cầu bị kìm hãm bởi tình trạng truy cập dễ dàng các nội dung video trực tuyến vi phạm bản quyền. Tình trạng vi phạm bản quyền video trực tuyến đang ngày càng phổ biến, số lượng người dùng trái phép có thể tăng lên 15,5 triệu trong năm 2022, dự kiến có khả năng làm thất thoát 348 triệu USD, chiếm 18% doanh thu của toàn ngành video hợp pháp.

“Nếu không kiểm soát được tình hình này, đến năm 2027, số người dùng vi phạm bản quyền có thể tăng tới 19,5 triệu, dẫn tới lượng doanh thu bị thất thoát ở mức 456 triệu USD”, Media Partners Asia khẳng định.

Ngoài ra còn hàng loạt các bất cập khác, như ngành công nghiệp này hiện có hơn hai chục nhà khai thác quy mô nhỏ, trong đó nhiều công ty không đủ năng lực vốn hoặc hạn chế về vốn; rất nhiều địa chỉ chứa các nội dung vi phạm bản quyền trên mạng; và quan hệ đối tác giữa các công ty viễn thông và các nền tảng OTT không thực sự hiệu quả. Thêm nữa, giống với các thị trường đang phát triển, cơ chế thanh toán còn hạn chế. Khác với nhiều thị trường mới nổi, các công ty viễn thông ở Việt Nam không tích hợp mạnh các dịch vụ OTT của bên thứ ba, một số có tham vọng cung cấp OTT của riêng mình…

Ông Lê Quang Tự Do, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, cho rằng hiện trên môi trường Internet có hàng nghìn trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội đang hoạt động, trong đó có các mạng xã hội xuyên biên giới như Facebook, YouTube, các trang thông tin và mạng xã hội này hàng ngày truyền tải lượng thông tin báo chí, nội dung số, video clip khổng lồ tới hàng triệu người dùng Internet. Trong đó, có nhiều nội dung thông tin được lưu trữ, đăng tải trái phép, không thực hiện đúng qui định về trao đổi bản quyền với các chủ sở hữu bản quyền nội dung, gây thiệt hại tới quyền lợi và uy tín của các đơn vị chủ sở hữu nội dung.

Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử thời gian qua đã nhận được rất nhiều yêu cầu xử lý vi phạm bản quyền nội dung, đa số là các nội dung về giải trí như bóng đá, phim, game show, ca nhạc…., đặc biệt là các chương trình bóng đá có đội bóng Việt Nam tham gia. Các hình thức, phương pháp vi phạm bản quyền hết sức tinh vi và biến đổi liên tục, luôn che giấu thông tin chi tiết và thực hiện xuyên biên giới từ nước ngoài cung cấp dịch vụ vào Việt Nam.

NGĂN CHẶN VI PHẠM BẢN QUYỀN, CÁCH NÀO?

Theo Media Partners Asia, nếu kiểm soát tình trạng vi phạm bản quyền sẽ giúp gia tăng giá trị nhờ vào việc tăng lượng khách hàng hợp pháp và tăng doanh thu của lĩnh vực video trực tuyến cao cấp, có thể tăng gấp đôi giá trị đầu tư cho các nội dung video trực tuyến trong nước lên mức 150 triệu USD vào năm 2027 so với con số hiện tại ước tính là 75 triệu USD. Các biện pháp gia tăng kiểm soát tình trạng vi phạm bản quyền sẽ làm cho khoảng 60% hoặc nhiều hơn số thuê bao trái phép phải chuyển đổi sang các dịch vụ SVOD chi phí thấp và phổ biến ở Việt Nam.

Đồng thời việc nỗ lực đẩy mạnh chống vi phạm bản quyền các nội dung video trực tuyến sẽ giúp tăng 3 lần doanh thu video trực tuyến. Kiểm soát được tình trạng vi phạm bản quyền sẽ tạo thêm 4.870 việc làm mới cho thị trường lao động nhờ sản lượng lao động trong lĩnh vực video tăng lên 351 triệu USD vào năm 2027, một mức tăng đáng kể so với con số 134 triệu USD hiện nay.

Bà Celine Boyer, Trưởng phòng An ninh mạng của Tập đoàn Canal cho biết: tại Pháp, việc chặn tất cả các trang web lậu có thể truy cập được từ Pháp, bất kể nguồn phát là ở Pháp hay ở các nước khác. Việc cho phép chặn các trang web từ nước ngoài có lượng truy cập lớn có thể đem lại những tác động to lớn tới tình trạng vi phạm bản quyền (Lượng truy cập có thể được đo bởi những công cụ như Similarweb…).

Mục tiêu của các hoạt động chống vi phạm bản quyền các nội dung thể thao và điện ảnh là để ngăn chặn việc truy cập vào các nguồn nội dung lậu và khuyến khích người xem đến với các dịch vụ hợp pháp. Do vậy, bà Celine Boyer gợi mở cho Việt Nam, rằng cần phải rút ngắn thời gian tiến hành chặn qua việc Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch có thể thiết lập một công cụ để kết nối giữa đơn vị phát sóng/chủ sở hữu quyền, vừa để thu thập các trang web cần phải chặn cùng với các bằng chứng, và kết nối với các ISP để việc chặn truy cập có thể được thực thi một cách gần như tự động bởi các ISP.

Ông Nguyễn Ngọc Hân, Tổng giám đốc Thủ Đô Multimedia, đưa ra giải pháp công nghệ để chủ động ngăn chặn vi phạm bản quyền trực tuyến hiệu quả, là sử dụng Sigma DRM để khóa mã các nội dung có bản quyền khi phân phối trên môi trường Internet kết hợp với Finger Print để loại bỏ ngay lập tức các luồng phát lậu trực tiếp.

Ông Lê Quang Tự Do cho biết Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử hiện đã làm việc khá chặt chẽ với Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (MPA), Đài truyền hình Việt Nam (VTV), các nhà cung cấp dịch vụ nội dung số, và mới đây đã thành lập nhóm bảo vệ bản quyền báo chí trên không gian mạng. Tuy nhiên, tất cả mới chỉ là khởi đầu của sự hợp tác, và mong muốn sâu xa hơn của cơ quan quản lý là phải ra được hiệu quả cụ thể, tức là việc vi phảm bản quyền phải được ngăn chặn, hạn chế tối đa.