“Chúng tôi không muốn nói, do mọi người hỏi tôi mới chia sẻ thôi. Chứ thực ra Bkav nghiên cứu vaccine virus Corona (Covid-19) cách đây cả năm rồi”, ông Quảng nói với VnEconomy cách đây ít phút, liên quan đến một thảo luận trên mạng về Covid-19 mới đây và ông có tiết lộ Bkav đã lập một nhóm nghiên cứu vaccine thế hệ mới.

Vị Chủ tịch Bkav cho biết, sau khi kết thúc đợt dịch đầu tiên, tầm khoảng tháng 5/2020, Bkav có sang gặp trao đổi với đại diện bên dịch tễ Trung ương để tìm hiểu về vaccine, và hoạt động này của Bkav đến nay vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu lý thuyết.

Vaccine công nghệ mới giống như làm ra một loại hóa chất - dạng in 3D – tạo ra hình dáng của con virus “vào đánh lừa cơ thể là con virus sẽ sinh ra kháng thể”.

“Khi đó, Viện công nghệ AI của Bkav đã thành lập một nhóm để chuyên nghiên cứu về vaccine và các vấn đề về phòng chống dịch mà ông Quảng cho biết vẫn hay chia sẻ. Hoạt động nghiên cứu về vaccine này vẫn đang diễn ra”, vị Chủ tịch Bkav cho hay.

Theo ông Quảng, bây giờ vaccine thế hệ mới dùng công nghệ là chủ yếu. Vaccine giống như in 3D. Vaccine truyền thống phải nuôi cấy trên các vật chủ khác hay phải có mẫu thật rồi cấy ghép lên các thứ khác sau mới nhân rộng ra và lấy được vaccine. Trong khi vaccine công nghệ mới giống như tạo hóa chất nhưng theo kiểu in 3D công nghệ nano, hàm lượng công nghệ rất cao. Loại vaccine này lại sản xuất được số lượng lớn, còn nuôi cấy bình thường thì không thể làm được nhiều.

Theo vị lãnh đạo này, lĩnh vực nghiên cứu sản xuất vaccine rất tiềm năng vì công nghệ rất cao. Bởi có thể hình dung virus biến thể rất nhanh. Nếu phương pháp truyền thống để chế tạo vaccine đáp ứng với các biến thể là nhiều năm. Nhưng phương pháp mới có thể điều chỉnh ngay bằng biện pháp công nghệ… giống như lập trình.

Nói nôm na nó rất liên quan với Bkav là lập trình phần mềm diệt virus trong máy tính, thì đây là lập trình để chế tạo ra hình dáng con virus mới tương ứng với lại virus biến thể, giống như lập trình phần mềm diệt virus vậy, ông Quảng cho biết thêm.

Công nghệ vaccine của Việt Nam hiện nay theo Chủ tịch Bkav vẫn đang sử dụng chủ yếu là nuôi cấy, tất nhiên có cả công nghệ mới trong nuôi cấy nhưng hiệu suất vẫn thấp – nên khó có thể ra được hàng trăm triệu liều. Trong khi vaccine công nghệ mới giống như làm ra một loại hóa chất - dạng in 3D – tạo ra hình dáng của con virus “vào đánh lừa cơ thể là con virus sẽ sinh ra kháng thể”. Điều này giống như lập trình để tạo ra vaccine, và công nghệ đóng vai trò quan trọng.

Ông Quảng cũng cho biết, khi sang gặp lãnh đạo của một công ty sản xuất vaccine thì vị lãnh đạo này cũng phân tích nghiên cứu sản xuất vaccine thế hệ mới bây giờ yếu tố công nghệ chiếm vị trí nhiều hơn – là máy tính, lập trình, là công nghệ thông tin, hàm lượng rất nhiều. Tất nhiên phải có kiến thức về y sinh học nữa nên Bkav có tuyển thêm các nhân lực trong mảng y sinh học này.

Dù vậy, theo ông Quảng, đây là câu chuyện lâu dài, của nhiều chục năm chứ không phải ngày một ngày hai. Và trên thực tế vaccine công nghệ mới đã được nghiên cứu hàng chục năm trước nên khi gặp “thời Covid” khẩn cấp đã được đưa ra thị trường ngay và khẳng nó có hiệu quả.

Vì sao Bkav lại muốn tham gia vào lĩnh vực này? Ông Quảng đặt câu hỏi và giải thích với VnEconomy rằng, như “thảm họa Covid” đã và đang diễn ra, tới đây sẽ không phải là vũ khí hạt nhân và mà là vũ khí sinh học, nhãn tiền ai cũng thấy. Và nếu không có công nghệ để chế tạo vaccine bằng những không nghệ mới thì “khó mà sống nổi” với mấy con virus tương tự như virus Corona.

Thứ hai, theo ông Quảng, trên thế giới hiện nay, việc sản xuất vaccine phụ thuộc vào mấy công ty, do vậy Việt Nam cũng phải làm chủ những công nghệ sản xuất vaccine mới.

“Đặc biệt đất nước Việt Nam trăm triệu dân thì phải làm chủ những việc như vậy, như trước đây những vaccine khác mình cũng phải làm chủ. Đích của Bkav khi tham gia vào lĩnh vực này là làm chủ về các công nghệ vaccine mới, và đây là việc mà các công ty công nghệ phải tham gia”, Chủ tịch Bkav Nguyễn Tử Quảng chia sẻ.

Và chỉ như vậy, theo ông Quảng, nếu dịch bệnh xảy ra thì Việt Nam mới có thể chủ động. “Hành trình vaccine” của Bkav là câu chuyện dài hơi với tầm nhìn trước một nhãn tiền là vũ khí sinh học, khi sau câu chuyện Covid-19 sẽ chắc chắn có nhiều nước (lớn) càng có động lực để chế tạo các vũ khí sinh học, nhưng Bkav phải chuẩn bị (nghiên cứu vaccine) ngay từ bây giờ”, ông Nguyễn Tử Quảng nói.